Một số giáo sư ở các trường đại học lớn của Pháp đã thành lập một tổ chức mang tên Công đoàn Liên trường đại học ở Pháp để giúp ngành khoa học Việt Nam”
Đó là Viện Tin học Pháp ngữ và Viện Nghiên cứu môi trường sinh thái, với kinh phí hoàn toàn được bạn tài trợ. Nhớ lại một thời hào hùng ấy, Giáo sư-Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu cho biết các nhà khoa học Pháp tự nguyện sang Việt Nam trong những ngày khói lửa chiến tranh ác liệt. Lê Văn Thiêm đã làm việc với các đồng nghiệp Pháp rất hiệu quả.
Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu nhấn mạnh rằng ngoài Liên bang Xô Viết với trọng điểm Nhiệt đới Việt-Nga, chưa có nước nào đặt trụ sở khoa học tại Việt Nam nhiều như Pháp.
“Từ lúc đó, chúng ta tranh thủ cử rất nhiều nhà khoa học đi đào tạo ở Pháp”, Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu cho biết. Đến thời điểm này, đã có khoảng nửa triệu cuốn sách được gửi sang Việt Nam từ các nước châu Âu, hầu hết là những cuốn sách thuộc trình độ khoa học tiên tiến nhất.
Phương Liên. Sau 30 năm hiệp tác, đến nay, trọng tâm này của Pháp vẫn chiếm vị trí hàng đầu trong tổng thể các quan hệ cộng tác của Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Ông Nguyễn Văn Hiệu vui gọi Trường USTH là “thành tựu tốt đẹp” của sự cộng tác Pháp-Việt. Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu cũng không quên nhắc đến việc phía Pháp cử hàng trăm các giáo sư, nhà nghiên cứu có trình độ tham dự công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học của trường, cũng như tài trợ rất nhiều trang thiết bị phục vụ các hoạt động này.
000 bảng Anh (mỗi người góp 1 ngày lương). USTH hiện là một dự án tiêu biểu về hợp tác đại học và nghiên cứu khoa học Pháp-Việt. Đồng thời với hoạt động bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh, các nhà khoa học Pháp đã nghĩ ngay đến việc phải giúp các nhà khoa học Việt Nam đào tạo nhân công, nghiên cứu khoa học ngay trong thời kì này.
Giúp Việt Nam nghiên cứu khoa học dưới làn bom đạn Theo GS. Pháp cam kết trong vòng 10 năm sẽ dành 100 triệu euro cho sự hình thành và phát triển USTH. Nguyễn Văn Hiệu, hiệp tác trên lĩnh vực khoa học giữa hai nước Việt-Pháp bắt đầu bằng mối quan hệ trực tiếp giữa các nhà khoa học từ năm 1966, khi giang sơn ta đang trong thời kỳ chiến tranh khốc liệt.
Đến năm 1973, sau khi hiệp nghị Paris được ký kết, phong trào ủng hộ các nhà khoa học Việt Nam được các nhà khoa học thế giới hưởng ứng mạnh mẽ. Năm 1983 đánh dấu một sự kiện quan trọng của hiệp tác khoa học với Pháp. Những năm 1980, cộng tác khoa học của Việt Nam cốt tử là với Liên Xô và các nước CNXH khác, mặc dù khối lượng hiệp tác với Pháp cũng rất quan yếu. 700 nhà khoa học trên khắp châu Âu đã hưởng ứng lời kêu gọi, đóng góp được 600.
Các nhà khoa học Pháp cũng di chuyển đến Thái Nguyên ngay và bắt tay thực hành các buổi hội thảo, thuyết trình. Khi họ tới Hà Nội, các nhà khoa học của ta ở Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội đã tản cư lên Thái Nguyên. Trong 3 năm (1966-1968), rất nhiều nhà khoa học Pháp, có người được giải thưởng Nobel, được sự hỗ trợ của Công đoàn Liên trường đại học ở Pháp quyên kinh phí, mua vé máy bay, tự nguyện sang Việt Nam với nhân cách cá nhân chủ nghĩa để giúp các nhà khoa học Việt Nam.
Về sau, cộng tác khoa học của Việt Nam và Pháp giữ vai trò số 1 trong hiệp tác quốc tế. Ảnh: VGP/Phương Liên Giáo sư-Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu, một trong những người chứng kiến những bước phát triển trước hết, đặt nền móng cho sự cộng tác tốt đẹp này, cho rằng mình là người may mắn khi được dự vào quá trình lịch sử trong quan hệ hợp tác khoa học và công nghệ (KHCN) giữa Pháp với nước ta.
“Khi đó ở Pháp, phong trào phản chiến đang lên rất cao, nhất là trong giới trí thức. Về phía Việt Nam, các nhà khoa học dưới sự lãnh đạo của GS. Giáo sư-Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu cho rằng, thật đáng quý khi Chính phủ Pháp và các nhà khoa học Pháp trong cả quá trình gần 50 năm đã luôn dành sự trợ giúp vô tư, qua đó góp phần đưa công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học ở Việt Nam tiếp cận mặt bằng chung của thế giới.
Từ năm 1975, tổ chức Công đoàn Liên trường đại học ở Pháp đã đổi tên thành Ủy ban hợp tác khoa học với Việt Nam. Gần đây, trong chuyến thăm Việt Nam năm 2008 của Thủ tướng Pháp, Chính phủ hai nước đã quyết định thành lập Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH).
Chính phủ Pháp bắt đầu mở cửa cho việc hợp tác khoa học với Việt nam bình cách mỗi năm dành vài chục suất học bổng để các trường đại học ở Pháp mời các nhà khoa học Việt Nam sang đào tạo. Giáo sư, Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu. Những thành quả tốt đẹp Pháp hiện đã đặt nhiều cơ quan, tổ chức khoa học ở Việt Nam. Bây giờ USTH có khoảng gần 500 sinh viên và học sinh đang theo học tại 3 hệ đào tạo cử nhân, thạc sỹ và tiến sỹ.
Sau khi các nhà khoa học Việt Nam và Pháp bền chí yêu cầu, Chính phủ Pháp đồng ý ký kết thể nghiệm văn kiện hiệp tác tiên phong ở cấp quốc gia (không chạm vào cấm vận của Mỹ, chỉ cộng tác khoa học để bàn luận trí tuệ, không có công nghệ), Giáo sư-Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu, lúc đó là Ủy viên Trung ương Đảng, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, đã dẫn dầu đoàn sang Paris làm việc, ký kết hiệp nghị hiệp tác khoa học-kỹ thuật với trọng tâm Nghiên cứu khoa học nhà nước Pháp (CNRS).
Từ năm 1967, các nhà khoa học Pháp và Anh đã kêu gọi cộng đồng khoa học châu Âu viện trợ miền Bắc Việt Nam xây dựng lại các phòng thí điểm.
