, Đủ cả, nhưng ít ai “sốc”, “kinh hoàng”, “giật mình”
Cách thức giải quyết của mỗi nhà nước cũng muôn hình muôn vẻ. Ở Nhật Bản, hiện tượng đay trở thành đối tượng bị tiến công đã từng được coi như vấn đề nghiêm trọng. Rồi thì từ quán trà hạ đến hội thảo giáo dục, chỗ nào người ta cũng bàn tán, thảo luận chuyện hạnh kiểm học sinh, chuyện đạo đức xuống cấp, chuyện xã hội suy đồi. Nên chi, những học sinh dự vào các vụ bạo lực học đường tại Việt Nam vừa đáng giận nhưng cũng vừa đáng thương.
Tiếng súng có thể yên trong một hai ngày trên thế giới, nhưng bạo lực thì không. Điều này cũng phải thôi. Song, chẳng khó khăn gì cũng có thể nhận ra, những tin cẩn kiểu này giờ đã nhạt, truyền thông không đằm thắm đưa lên, người đọc cũng không còn tích cực tỏ bày thái kinh độ ngạc, tức giận.
Tuy nhiên, trong khoảng vài chục năm trở lại đây, hiện tượng dùng bạo lực giữa các học trò với nhau hay học trò tiến công kiền đã trở nên ngày một nghiêm trọng ở nhiều nước trên thế giới.
“Bạo lực học đường” không phải là hiện tượng hiện nay mới có, cũng không phải vấn nạn của riêng nhà nước nào.
Chép miệng, thở dài, lắc đầu. Thực ra, bao nhiêu giải pháp cũng là vô bổ, nếu chúng ta không nhìn bạo lực học đường trong một bối cảnh rộng lớn hơn. Còn nhớ, cách đây chừng năm, sáu năm, một clip đánh nhau của nữ sinh Hà Nội được tung lên mạng. Đừng nghĩ bạo lực học đường chỉ là chuyện lớn ở các quốc gia kém phát triển hay đang phát triển. Duy chỉ có một điều dễ nhận thấy nhất: sự vô cảm cứ ngày càng lớn dần, rõ dần.
Bởi lẽ, khi chúng ta đã chấp nhận, dù là sự chấp thuận vô thức, rằng bạo lực học đường là chuyện thường ngày, thì sự vô cảm đã là tất yếu. “Chuyện thông thường ấy mà!” có nhẽ là câu nói phổ thông nhất của chúng ta hiện giờ khi nghe/đọc/xem được tin mới về một vụ bạo lực học đường. Chẳng phải ngẫu nhiên khi vài năm trở lại đây, đề thi tốt nghiệp phổ quát và vào đại học môn Văn ngày càng chuộng các loại nghị luận, nêu cảm nghĩ, phát biểu quan điểm về các vấn đề tầng lớp gắn với đời sống học đường như bạo lực, bệnh vô cảm.
Có bất thường nhật không khi bản thân học sinh coi chuyện hành hung, lăng mạ nhau như chuyện bình thường? Có bất bình thường không khi gia đình và nhà trường khi con em, học trò của mình dính vào hay chịu hậu quả của các vụ bạo lực học đường mà hầu hết phải khoanh tay, hoặc ngậm bồ hòn làm ngọt, sợ chuyện bé xé ra to, chạy theo giải quyết sao cho êm chuyện? Và càng bất thường nhật hơn nữa khi giới truyền thông nhiều khi coi đây chỉ là những tin tức giật gân để hút người đọc, còn người đọc thì liếc qua những tin đó để “ồ”, “à” như đang xem tin giải trí.
Tại Mỹ, có một tỉ lệ không nhỏ học sinh mang theo khí giới vào dài và có quán đến những vụ bạo lực sử dụng vũ khí. Như cách đây năm sáu năm nữa. Không chỉ là sự vô cảm của những học sinh dự trực tiếp hay chứng kiến các vụ bạo lực, mà còn là sự vô cảm của những người đưa tin và người đọc tin.
Lúc đó, không chỉ cư dân mạng mặc cả những người chưa từng vào mạng cũng tìm cách vào xem bằng được. Một số khác, ít hơn, thì tuyên bố rằng những chuyện kiểu này đã có lâu rồi, và rất liền tù tù, chỉ có điều chưa được đưa lên mạng cho đông đảo bà con được biết mà thôi
Gần nhất có lẽ là một clip dài 23 giây quay cảnh hai nữ sinh mặc đồng phục áo dài trắng lao vào đánh nhau tới tấp ngay trên bục giảng trước bảng đen.
Ảnh minh họa. Một mặt, các em phải chịu sự lên án của gia đình, nhà trường, xã hội, nhưng mặt khác, có thể nói chính gia đình, nhà trường và từng lớp cũng phải gánh một phần trách nhiệm khi các em chọn lọc bạo lực chứ không phải một cách thức khác ôn hòa hơn, chính thống hơn để “giao tiếp” với bạn bè, để bộc lộ thái độ với thầy cô và để giải quyết mâu thuẫn.
Sau clip nổi đình nổi đám đó, đã có thêm biết bao clip, tin, ảnh, bài. Nhưng đằng sau cái “chuyện bình thường” ấy có biết bao điều bất thông thường. Song quan trọng hơn nữa là, ngần ấy thời gian trôi qua, nhưng ngoài cái việc như người ta thường nói: “gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh”, thì dường như nhận thức của chúng ta về bạo lực học đường chưa có gì thật sự đổi thay, giải pháp cho vấn đề này vẫn cứ lửng lơ như một dấu chấm hỏi chưa có câu đáp thích đáng.
Tinh thần, tâm lý về bạo lực nằm sâu trong đầu óc của mỗi con người, và càng ngày càng trở thành phức tạp hơn trong một thế giới nơi cá nhân chủ nghĩa bé nhỏ và cô đơn hơn bao giờ hết.
Xoay quanh các vụ học sinh đánh lẫn nhau hay học trò hành hung giáo viên được đưa lên mạng. Ảnh minh họa. Khi ấy, thành thực mà nói, rất nhiều người thấy “sốc”, sốc tâm thành, vì xưa nay ta vẫn cứ nghĩ rằng tuổi học sinh ắt hẳn phải là trong sáng, nếu có những trò “nhất quỷ nhì ma” đi chăng nữa, thì cũng chỉ trong giới hạn cho phép, chứ không nghĩ rằng học trò, lại là nữ sinh, có thể “xử” nhau man rợ như thế, và màn xử nhau ấy lại có thể được các nữ sinh khác “thưởng thức” thản nhiên, thậm chí xăm như thế.
Ngay tại những giang sơn kinh tế phát triển nhất như Mỹ, hay nổi tiếng vì kỷ luật, nề nếp như Nhật Bản, nó vẫn tồn tại dằng dai và phức tạp, khiến cho chính phủ và các nhà giáo dục phải đau đầu trên dưới giải pháp. Nhưng dẫu sao, câu chuyện này cũng gây nên một hiệu ứng tầng lớp đáng kể, và cũng góp phần không nhỏ đưa chủ đề “bạo lực học đường” bởi vậy cái gì gần gụi thiết thực hơn với nhiều người.
Đến giờ thì có vẻ như chúng ta không còn cảm giác “sốc” khi một vụ bạo lực học đường được đưa ra ánh sáng nữa. Nhiều tin hơn, nhiều vụ việc hơn, nhưng ít sự kinh ngạc, bất bình và phẫn nộ hơn. Các loại vũ khí hiểm như dao súng cũng được dùng nhiều hơn, gây thương vong nặng nề hơn. Tin này đã được đăng tải và bình luận trên một số trang mạng điện tử như Dân trí, Kênh 14.
Dư luận sau mấy năm liền liên tiếp được chứng kiến các vụ bạo lực đủ kiểu, giờ đây cũng có phần “bội thực”. Học đường đầy bạo lực là tấm gương đề đạt một tầng lớp nhiều bạo lực, rộng hơn là một thế giới nơi bạo lực được ưng như một phương thức phổ thông để giải quyết mọi mối mâu thuẫn.
Có nước như Ba Lan, sau khi một nữ sinh tự vẫn vì bị quấy phá dục tình tại trường học, đã đưa ra cả phong trào cải cách dài, siết chặt kỷ luật, trao quyền cho Hiệu trưởng trong việc phạt các học trò và cả bác mẹ học sinh có dính dáng đến bạo lực, còn các tía biết mà không thông tin các vụ bạo lực ở trường thậm chí còn có thể bị phạt tù.
Với các đề thi đó, nhiều học sinh phải cắn bút không biết viết gì, nhiều em lại viết ra những điều sáo rỗng hoàn toàn không can dự đến suy nghĩ thật lòng. Ở Việt Nam, từ khi bạo lực học đường trở nên mối quan tâm của toàn từng lớp, câu chuyện bạo lực học đường chưa hề rơi vào lãng quên. Cũng chính thành thử, khi bạo lực học đường không còn gây sốc nữa, thì câu chuyện “học sinh đánh nhau” muôn thuở trong nhà trường đã từ chuyện thông thường thành chuyện bất bình thường rồi.
Lớp học, giảng đường là một phần của từng lớp.
